تمدن عربی سباء

[♣♦♠l♥k♠♦♣]

تمدن عربی سباء

بسم الله الرحمن الرحیم

آیا نام سوره ی مبارکه ی سباء را در قرآن شنیده اید؟
آیا وجه نامگذاری آن را میدانید؟
کتب باستان شناسی در مورد تمدن سباء و بزرگی آن بسیار گفته اند
اما آیات قرآن خود بزرگترین شاهد و دلیل بر این حقایق تاریخی میباشند.

به جرئت میتوان گفت تمدن عربی سباء یکی از بی نظیرترین تمدن های بشری در عهد قدیم بود
این تمدن به نام جدشان ( سباء بن یشجب بن یعرب بن قحطان ) بدین نام نامیده شد
و در جنوب شبه جزیره ی عربستان و در سرزمین یمن کنونی برپاشد
سرزمینی که به آن ( عرب سعید و خوشبخت) یا
ARABIA FELIX
گفته میشود و نام آن از کلمه ( یُمن) به معنای رفاه و سعادت گرفته شده است
طبق نظر باستان شناسان تمدن سباء حداقل به 1000 سال قبل از میلاد مسیح (ع) بر میگردد
قدیمیترین کتیبه ای که در آن از حکومت سباء یاد شده است مربوط به ( سارگون دوم) پادشاه آشور میباشد که در آن از پادشاه سباء ( یسی آمارا) نام می برد و قدمت این کتیبه به حدود 722 سال قبل از میلاد میرسد
اما این دلیلی آن نیست که قدمت سباء تنها به همین مقدار بوده
بلکه سباء بسیار پیشتر از این زمان حکومتی بزرگ داشتند
همچنین در کتیبه ی پادشاه اور (آراد نانار) از ( سابوم) نام می برد که به احتمال بسیار قوی همان حکومت ( سباء) میباشد
که در اینصورت عمر تمدن سباء به 2500 قبل از میلاد مسیح خواهد رسید
یعنی بیش از 5500 سال پیش.

مهرهای کشف شده در یمن با خط مسند...متعلق به پادشاهان سباء
تمدن سباء پادشاهان زیادی داشت
که یکی از معروفترین آنان ( بلقیس) بود که در قرآن و در سوره ی نمل از او نام برده میشود.




بقایایی از ویرانه های کاخ بلقیس

تصویر هوایی گرفته شده از بقایای کاخ بلقیس در یمن


بلقیس زنی بود که توانست حکومت سباء را بدست بگیرد و با درایت تمام ممکلت خود را کنترل کند
و ما میبینیم که در قدیم یک زن بر یک تمدن عرب حکومت کرد که در تمدن های دیگر کم نظیر است
داستان او و حضرت سلیمان بن داوود ( علیهم السلام) بطور کامل در قرآن بیان شده است
هنگامی که هدهد به حضرت سلیمان ( علیه السلام) طبق آیات قرآن خبر میدهد که
(( و جئتک من سباء بنباء یقین..انی وجدت امرأة تملکهم..و اوتیت من کل شی.. ولها عرش عظیم))
هدهد به سلیمان (علیه السلام ) گفت:
من از سباء آمده ام با خبری یقین...من زنی را یافتم که بر آنان حکومت میکرد..و از همه چیز دارا بود و عرش و تختی بزرگ داشت
از این آیات قرآن بخوبی میتوان بزرگی تمدن و عرش حکومتی سباء در زمان بلقیس را متوجه شد
همچنین دولت سباء ارتشی نیرومند داشت
و سعی داشت که همیشه میانه رو باشد و اما اگر مجبور میشد از ارتش نیرومند خود بهره می جست
و از اختلاط این فرهنگ غنی و این ارتش نیرومند توانست خود را به قدرتی در جهان باستان تبدیل کند
در قرآن کریم ذکر شده است که حضرت سلیمان ( علیه السلام) نامه ای را به بلقیس ارسال میکند و او را به پرستش خداوند دعوت میکند.

تصویری از دیدار بلقیس با سلیمان نبی ( علیه السلام)
در این جا قسمتی از داستان حضرت سلیمان علیه السلام و بلقیس را از زبان قرآن نقل میکنم
طبق آیات قرآن نامه ی او این گونه آغاز میشود
(( انه من سلیمان و انه بسم الله الرحمن الرحیم))...آیه 30 سوره ی نمل
این نامه توسط یک هدهد به دربار بلقیس فرستاده میشود

بلقیس پس از خواندن متن نامه رو به وزیران و درباریان میکند و میگوید
(( قالت یا ایها الملاء انی القی الی کتاب کریم))..نمل آیه 29
گفت: ای اشراف! نامه ی پر ارزشی به سوی من افکنده شد
(( انه من سلیمان و انه بسم الله الرحمن الرحیم)) ..نمل آیه 30
این نامه از سلیمان است و چنین میباشد: بنام خداوند بخشنده ی مهربان
(( الا تعلوا علی و آتونی مسلمین))..نمل آیه 31
توصیه من ( سلیمان) این است که برتری جویی نسبت به من نکنید و به سوی من آیید در حالی که تسلیم حق باشید
آنگاه قرآن از زبان بلقیس نقل میکند:
(( قالت یا ایها الملاء افتونی فی امری ما کنت قاطعة امراً حتی تشهدون))..نمل آیه 32
سپس ( بلقیس) گفت: ای اشراف و ای ( بزرگان)! نظر خود را در این امر مهم بازگو کنید..که شما میدانید من هرگز هیچ کار مهمی را بدون مشورت شما انجام ندادم
(( قالوا نحن اولوا بأس شدید و الأمر الیک فانظری ماذا تأمرین))..نمل آیه 33
گفتند: ما دارای نیروی کافی و قدرت جنگی فراوان هستیم..ولی تصمیم نهایی با توست..ببین چه دستور میدهی؟؟
(( قالت ان الملوک اذا دخلوا قریة افسدوها و جعلوا اعزة اهلها اذلة و کذلک یفعلون))...نمل آیه 34
گفت: پادشاهان هنگامی که وارد سرزمینی آباد شوند آن را به فساد و تباهی می کشند و عزیزان و بزرگان آنجا را خوار و ذلیل میکنند..( آری) کار پادشاهان این گونه است
(( و انی مرسلة الیهم بهدیة فناظرة بم یرجع المرسلون)) ..نمل آیه 35
من هدایایی را به سوی آنان خواهم فرستاد تا ببینم فرستادگان من چه خبر آورند و عکس العمل آنان چیست

دوستان میتوانند ادامه ی داستان زیبای حضرت سلیمان ( علیه السلام) و بلقیس را در آیات بعدی سوره ی نمل به دقت مطالعه کنند و از جریان آن آگاه شوند
اما ما در آیات فوق با حقایق زیادی آشنا میشویم
از جمله
1. عظمت عرش حکومتی بلقیس
( و لها عرش عظیم)
2. فهم و درایت بلقیس
هنگامی که نامه ی پیامبر به او رسید با دقت آن را مطالعه کرد و به آن احترام گذاشت و گفت ( کتاب کریم)
او مانند آن پادشاه مغرور ( خسرو پرویز) نبود که نامه ی پیامبر را پاره کند.
3. جایگاه مشورت نزد بلقیس
از آیات فوق به خوبی پیداست که بلقیس به درباریان گفت که من هرگز کاری را بدون مشورت شما
انجام نداده ام
این آیات دلیلی واضح بر بزرگ منشی این ملکه بزرگ میباشد.
در حالی که ما میبینیم که بسیاری از پادشاهان مغرورانه و خودسرانه عمل میکنند بلقیس از مشورت صحبت میکند.
که این نشانه ای از تمدن سباء و فرهنگ والای حکومتی آن است.
4. ارتش نیرومند سباء
از زبان درباریان بلقیس و هنگامی که به ملکه گفتند که ما دارای قدرت جنگی فراوان هستیم بخوبی میتوان اعتماد به نفس از ارتش نیرومندشان را احساس کرد.
5. قدرت تصمیم گیری بلقیس
درباریان در آخر به بلقیس گفتند که بنگر چه دستور میدهی
6. اخلاق بزرگمنشانه و عدالت بلقیس
بلقیس گفت که ما به جای فساد و خونریزی مانند سایر پادشاهان به آنان هدایایی میفرستیم
آیا این نشانه ی عدالت طلبی نیست؟
در کدامین جای دیگر چنین پادشاهان دادگری پیدا میشود به جز در مواردی معدود
این ها تنها گوشه ای از تمدن سباء با استناد به آیات کریمه ی سوره ی نمل قرآن است
دولت سباء به دولت سازندگی معروف بود
نام این حکومت و یاد آن در قرآن صراحتاً ذکر شده است و حتی در قرآن سوره ای به نام ( سباء ) نامیده شده است
که در این سوره از تمدن قوم سباء و چگونگی تخریب سد ( مأرب) یاد میشود
لازم به ذکر است که برخی مناطق یمن از کم آبی رنج میبردند
در آن زمان و برای مبارزه با این مشکل دولت سباء دست به پروژه ای عظیم زد که مایه ی تعجب باستان شناسان امروزیست
آنها برای مبارزه با کم آبی تصمیم به انتقال پایتخت خود از شهر ( صرواح ) به شهر ( مأرب) گرفتند
آنگاه برای ذخیره ی آب و انتقال آن دست به احداث سدی با عظمت زدند که به سد ماریب یا ( مأرب) مشهور شد
و ذکر این سد و چگونگی ویرانی آن بوسیله ی عذاب الهی ( سیل عرم) در قرآن ذکر شده است.


بعد از احداث سد مارب آنان شروع به کانال کشی آب به نواحی مختلف سرزمینشان کردند و توانستند بر مشکل کم آبی چیره شوند که این نشان دهندهی سطح تکنولوژی و پیشرفت آنان بود
قرآن از آبادی سرزمین سباء میفرماید
( لقد کان لسباء فی مسکنهم آیه جنتان عن یمین و عن شمال کلوا من رزق ربکم وشکروا له بلدة طیبة و رب غفور)
براستی که برای سباء در مسکنشان نشانه هایی از عظمت خداوند بود ؛ دو باغ از راست و چپ؛ از روزی پروردگارتان بخورید و او را شکر گویید که براستی سرزمینی خوب و آباد و پروردگاری بس آمرزنده دارید)




تصویری از آبادانی سرزمین یمن...سرزمینی که خدا از آن به ( بلدة طیبه) یاد می کند


در مورد سد مأرب گفته میشود که ارتفاع آن (16 متر) و بزرگی آن (60) متر و عرض آن (620) متر بود
طبق نوشته ها و بررسي ههايي كه انجام شده اين سد 9.600 هكتار زمين را آبياري مي كرد كه 5.300 هكتار
آن متعلق به جنوب و هكتار باقيمنده متعلق مانده به شمال بود.
چگونگی تقسیم بندی آبیاری بین سرزمین از کتیبه ها ی کشف شده بدست آمده است.







کانال های آبی کشف شده در منطقه ی عدن در یمن که به اعتقاد برخی باستان شناسان کانال های آبکشی سد مأرب میباشند.


سبئیان برای نوشتن از خط مخصوصی معروف به ( خط مسند) استفاده میکردند.



الفبای خط مسند( خط سباء)



نوشته ای با خط مسند بر دیواره های کاخ بلقیس

نمونه هایی از حروف الفبای مسند که در معبد اوام یا معبد الشمس در یمن کشف شده است.
باستان شناس فرانسوی ( جی هالوی) و باستان شناس استرالیایی آقای (گلاسر) با کشف اسنادی
توانستند ثابت کنند که این سد سبب آبادانی و حاصلخیزی زمین های اطراف شد
که سرانجام این سد بوسیله ی سیل بنیان افکن ( عرم) و طبق عذاب الهی بر قوم سباء ویران شد و تنها آثاری
از آن بر جای مانده است
و خداوند در مورد این واقعه میفرماید
پس روی گردانیدند و ما بر آنها ( سیل عرم) را فرستادیم و دوباغ آنها را به دو باغ که میوه های تلخ و شوره گز و نوعی از کنار تنک داشت تبدیل کردیم...این عقوبت را به سزای آنکه کفران کردند به آنها دادیم و مگر نه آنکه ما فقط ناسپاسان را کیفر میدهیم؟----سوره ی سباء
که شکست این سد سبب غرق شدن بسیاری از سرزمین ها شد و ضربه ی مهلکی به تمدن سباء و اقتصاد آن بود و این امر سبب هجرت قبائل یمنی چون کنده و مذحج و ازد از یمن به نواحی شمالی چون حجاز و عمان گردید.



پس از دولت سباء حکومت بتدریج به دولت ( حِمیَر) منتقل شد که خود نیز

صاحب تمدنی بس عظیم بود.

میتوان دولت حمیر را امتداد همان دولت سباء دانست که

تغییر نام داده است و وارد مرحله ی جدیدی از تمدن خود شد.






کتیبه ای از جنس ( مرمر) متعلق به حکومت سباء


بنا به نظر باستان شناسان این تصویر متعلق به ( سباء بن یشجب) جد قدیمی قوم سباء می باشد




نوشته ای به خط مسند بر روی دیواره ی یک غار
که در آن خبر از هجوم قبائل معد حجازی ( بنی سعد و بنی عامر) به مملکت سباء و
جنگ با آنان میدهد.








مجسمه های حیوانات

مجسمه ی یک گاو متعلق به پادشاهی سباء






خوانندگان گرامی برای اطلاعات بیشتر از عرش بلقیس و تمدن عربی (سباء) توصیه می کنم مستند ملکه ی سباء (qeen of sheba)
که توسط یک تیم باستان شناسی غربی تهیه شده است را
مشاهده کنید.
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
برای مشاهده فیلم اینجا کلیک کنید