نقش تربیت‌بدنی در تعلیم و تربیت

[bOoOoOy]

مفهوم تعلیم و تربیت
دیدگاه دیویی در تعلیم و تربیت در چند عبارت قابل تعریف است:
شخص براساس تجارب پیشین فکر می کند، و یا تربیت فرد عبارت است از تمام اعمال از بدو تولد تا لحظه مرگ. تعلیم و تربیت یک پدیده عملی است، فرد با عمل یاد می گیرد. تعلیم و تربیت در کلاس درس، کتابخانه، زمین‌بازی، ورزشگاه، مسافرت و خانه به‌وقوع می پیوندد و محدود به کلیسا یا کلاس درس نیست، بلکه هر جا که افراد جمعی را تشکیل دهند تربیت تحقق خواهد یافت (بوچارد ۱۳۷۴).
استاد مطهری درباره تربیت می نویسد:
تربیت عبارت است از پرورش دادن، یعنی به فعلیت در آوردن استعدادهای درونی فرد. بدین جهت تربیت باید تابع و پیرو فطرت باشد، یعنی تابع و پیرو طبیعت و سرشت آدمی باشد. اگر بخواهیم یک فرد استعدادهایش شکوفا شود، باید کوشش کرد همان استعدادهایی که در او هست بروز و ظهور کند.امروزه، تعلیم و تربیت به‌معنی پرورش فرد به‌عنوان یک موجود هدفدار، مستقل، معنویت خواه و خداجوست.
برای اینکه قشر جوان برای نیل به چنین هدفی مهیا شوند باید موارد زیر را درک کنند:
۱- شناسایی فطرت خویش و دیگران و ظرفیت ادامه خود تکاملی و ارتباط با دیگران.
۲- درک میراث های فرهنگی و توانایی ارزیابی آن ها.
۳- درک مظاهر اجتماعی، مهارت و ارزش های ضروری برای شرکت مؤثر در فعالیت ها.
۴-درک نقش ارتباط و مهارت در برقرار کردن ارتباط.
۵- شناخت جهان مادی و توانایی سازگاری با آن.
۶- شناخت نقش جلوه‌های زیبایی شناسی در زندگی انسان، ظرفیت بیان و اظهار احساسات خود از طریق این جلوه‌ها (بوچارد ۱۳۷۴).
۷- کاوش در جهان‌بینی ها به‌منظور انتخاب برترین جهان‌بینی و ایدئولوژی برای آگاهی کامل بر غایت هستی و روش صحیح زندگی.
۸- درک فواید تزکیه و تهذیب نفس برای دستیابی به سعادت و قرب‌الی الله (اشرفی ۱۳۶۴) که غایت هستی است.
قلمروهای تعلیم و تربیت
قلمرو های تعلیم و تربیت عبارتند از :
یادگیری شناختی
حوزه شناختی، قابلیت های عقلانی و هوشی مرکب از معرفت، شکل‌گیری ایده‌ها، مفاهیم، قدرت حل مسأله، تجزیه و تحلیل و ارزیابی اطلاعات را در برمی گیرد.
احساسی (عاطفی)
قلمرو احساسی و عاطفی بر تکامل علائق، عقاید، آرمان ها رفتارها و ارزش ها متمرکز است.
روانی ـ حرکتی
حوزه روانی ـ حرکتی، تکامل و توسعه آمادگی جسمانی و کسب مهارت های حرکتی و هماهنگی عصبی عضلانی را شامل می شود.
تربیت‌بدنی و ارتباط آن با تعلیم و تربیت
برای تشریح کامل نقش تربیت‌بدنی در فرایند تعلیم و تربیت، باید توانایی تربیت‌بدنی در سه حوزه تربیتی مورد بحث قرار گیرد.
یادگیری شناختی
قلمرو احساسی (عاطفی)
حوزه روانی ـ حرکتی
حوزه شناختی
هدف از تکامل شناختی، توسعه معرفت و بالا بردن فهم و ادراک است. تربیت‌بدنی به‌طرق مختلف در این روند تکاملی مؤثر است. این راه ها عبارت‌اند از:
۱-تربیت‌بدنی در موفقیت تحصیلی و فرهنگی مؤثر است.
۲- فعالیت حرکتی با جریان فکری پویا و متعالی در ارتباط است.
3- تربیت‌بدنی موجب شناخت تمرین و ورزش، تندرستی و بیماری می شود.
۴- تربیت‌بدنی موجب شناخت بدن انسان است.
۵- تربیت‌بدنی روشنگر نقش فعالیت جسمانی و ورزش در فرهنگ ملل است.
۶- تربیت‌بدنی و ورزش به مصرف معقول و استفاده مطلوب از خدمات و تسهیلات کمک می کند.
قلمرو احساسی (عاطفی)
۱- در این قلمرو علائق، نظرات و رفتار، احساسات و ارزش ها مد نظر هستند. در این قلمرو بر سیستم ارزشی و فلسفه‌ای که پایه و اساس بلوغ و تکامل فرد است تأکید می شود. موارد تأثیر تربیت‌بدنی در این قلمرو عبارت‌اند از:
تربیت‌بدنی به خودشکفتگی عزت‌نفس و واکنش سالم واصولی در مقابل فعالیت جسمانی کمک می کند.
۲- تربیت‌بدنی موجب باور و تصدیق زیبایی است.
۳- تربیت‌بدنی در جهت دادن زندگی به سوی اهداف ارزشمند سهیم است. فرد تربیت یافته باید هوشیارانه زندگی را در جهت صحیح هدایت کند.
۴- برنامه‌های تربیت‌بدنی دارای اهداف انسان دوستانه هستند.
۵- برنامه‌های تربیت‌بدنی از طریق بازی، لذت از تجارب غنی اجتماعی را فراهم می سازد.
۶- برنامه‌های تربیت‌بدنی فرصت بازی گروهی را فراهم می آورد.
۷- تربیت‌بدنی تواضع، بازی عادلانه و خصایل پهلوانی را می آموزد.
حوزه روانی ـ حرکتی
در تربیت‌بدنی حوزه روانی ـ حرکتی با مهارت های حرکتی در ارتباط است. فعالیت های سازمان یافته در مدارس اساس و مبنای بهینه‌سازی عملکردهای جسمانی قشر جوان در طول دوران رشد و تکامل است. تربیت‌بدنی به‌طرق مختلف در حوزه روانی ـ حرکتی مؤثر است. این راه ها عبارت‌اند از:
۱- تربیت‌بدنی مهارت های حرکتی را در ورزشکاران و تماشاگران بهبود می بخشد .
۲- تربیت‌بدنی به کسب مهارت های استفاده از اوقات فراغت پس از اشتغال ذهنی کمک می کند.
۳-تربیت‌بدنی مهارت های اساسی حفاظت از محیط‌ زیست را توسعه می دهد