تاریخ کانادا

[امیررضا*]

اولین نخست وزیر کانادا

پس از پایان یافتن آخرین عصر یخبندان با یک فرایند طولانی مهاجرت اقوام مختلف وتا حد زیادی آسیایی به کانادا مواجه هستیم. دگردیسیهای فرهنگی این اقوام با ساکنین اولیه ؛به طور گسترده باعث فرگشت زمینه های فرهنگی مردمان اولیه آنجا شد.
تماس با اروپاییان

در سال ۱۴۹۷ و ۱۵۷۶، جان کابوت و مارتین فروبیشر، ۱۵۳۴ ژاک کارتیر و ۱۶۰۳ ساموئل چمیل فرانسوی، از جمله اروپائیانی بودند که برخی از نقاط ساحلی آتلانتیک، این کشور را کشف کردند. از اولین مناطقی که اروپاییان در آنجا ساکن بودند و شروع به ساخت و ساز کردند، منطقه پورت رویال (سال ۱۶۰۵ ) و شهر کبک و نیوفوندلند (در حدود سال ۱۶۱۰) بود. ورود اروپایی‌ها به این مناطق و شهر ها، باعث ورود بیماری های آن قاره به این کشور، از راه جاده‌ های تجاری شد که باعث شیوع سریع بیماری و مبتلا شدن افراد بومی این کشور شد.
گسترده شدن مرزها و تعداد بخش‌ها و مناطق کانادا

در قرن ۱۷، کشورهای مستعمره انگلیسی و فرانسوی در آمریکای شمالی توانستند تا حدی استقلال خود را بدست آورند. مستعمره‌ های فرانسه، بیشتر در نواحی دره‌ای در کنار رودخانه لارنس ساکن شدند و مستعمره‌ های انگلیسی در مستعمره‌ های سیزده گانه در جنوب، ساکن شدند. اگر چه برای رقابت در کسب قلمرو، و تصاحب منابع آن منطقه، مثل خز، ماهی و دیگر محصولات دریایی، چندین جنگ بین قبیله‌های فرانسوی و انگلیسی و بومی مناطق اتفاق افتاد. جنگ‌های یروکوئیز و فرانسه، بین هم‌پیمانان یروکوئیز و الگونکوئین به همراه متحدان فرانسوی خود، بر سر کنترل تجارت خز اتفاق افتاد. ۴ جنگ رخ داده بین بومیان آمریکایی و فرانسوی در سال های بین ۱۶۸۹ و ۱۷۶۳ اتفاق افتاد. این جنگ ها منجر به پیروزی بریتانیا در جنگ هفت ساله (کانادا) و امضای تفاهم‌نامه پاریس در سال ۱۷۶۳ شد، که بریتانیا کنترل تمامی سرزمین آمریکای شمالی که تحت استعمار فرانسه، در شرق رودخانه می‌سی‌سی‌پی بود، به جز جزایر سنت پیر و ماژلان را به دست گرفت.

بعد از جنگ، بریتانیایی‌ها خود را در میان فرانسوی زبانان و سرزمین کاتولیک رم دیدند، که ساکنان آن، پس از مدتی ارتش را علیه بریتانیا، لایحه کبک را در سال ۱۷۷۴ به تصویت رسانید که در آن روی کار آمدن مذهب کاتولیک، قانون مدنی فرانسه و به کار بردن زبان فرانسه، لحاظ شده بود. این لایحه اهمیت زیادی برای بریتانیا داشت، اگرچه باعث خشم بسیاری از ساکنین مستعمره سیزده‌گانه شد و این مساله به وقوع انقلاب آمریکا کمک کرد.

پس از به استقلال رسیدن ایالات متحده، تقریباً ۵۰۰۰ نفر از وفاداران به امپراتور، به استقلال کبک (۱۷۶۳-۱۷۹۱)، نوا اسکاتیا، جزیره پرنس‌ ادوارد و نیوفوندلند، مهاجرت کردند.[۱]

زمانی که این مهمانان ناخوانده از طرف مردم نوا اسکاتیا با استقبال روبرو نشدند، نیوبرانزویک در سال ۱۷۸۴، اقامتگاه آنان شد. برای اسکان دادن این انگلیسی‌زبان ها در کبک، طبق لایحهٔ مصوبهٔ سال ۱۷۹۱، این استان به دو بخش فرانکوفون (کانادای جنوبی) و آنگلوفون (کانادای شمالی)، تفکیک شد.

کانادا در جنگ سال ۱۸۱۲، مرز اصلی بین ایالات متحده و امپراتوری بریتانیا بود و دفاع موفق آن، طی جنگ طولانی ۱۸۱۲، تاثیر به سزایی روی کانادا و آمریکای شمالی گذاشت و باعث ایجاد اتحاد و حس ملی‌گرایی در میان بریتانیایی‌ها و مردم آمریکای شمالی شد. از سال ۱۸۱۵، کانادا با سیل عظیم مهاجرت از بریتانیا و ایرلند مواجه شد. توافق‌نامه‌های صلح بلند‌مدتی بین کانادا و ایالات متحده، بسته شد، که با آشوب های سیاسی که از طرف برخی افراد مثل هانتر لوگز و برادران فنین صورت گرفت، تا حدی نقض شد.

بعد از شکست شورش آشوبگران در سال ۱۸۳۷ که خواستار دولت مسئول بودند مقامات رسمی در جایگاه سیاسی کشور را مورد بررسی قرار دادند و گزارشی در مورد امور مختلف آمریکای شمالی و بریتانیا، در همین سال منتشر ساختند. یکی از اهداف این بررسی، که برای اصلاح طلبان فرانکفون و انگلوفون غیر قابل قبول بود و منجر به شورش در سال ۱۸۳۷ شد، برابر سازی فرهنگ کانادایی‌ های فرانسوی زبان، با فرهنگ بریتانیایی بود.[۲]

در سال ۱۸۴۰، تمام بخش‌های مختلف کانادا به یک مستعمره شبه فدرال بدل شد. ایالت واحد کانادا، طبق لایحه کشور واحده (سال ۱۸۴۰). امضای قرارداد اورگان، توسط بریتانیا و ایالات متحده در سال ۱۸۴۶، باعث خاتمه نزاع های مرزی ارگان شد، و باعث گستره شدن مرز این کشور از سمت غرب و موازی با آن در شمال، شد که منجر به ایجاد مستعمره جدید ونکوور در سال ۱۸۴۹، ظهور نبرد فراستر کانیون، به استعمار گرفتن بریتیش کلمبیا در سال ۱۸۵۸، شد که این دو مستعمره بعداً بطور کامل از ایالت واحد کانادا جدا شدند. در اواخر سالهای ۱۸۵۰ رهبران کانادا، هیات اعزامی از مناطق غربی، با هدف کنترل راپرت لند و نواحی قطبی، به این مناطق اعزام کردند.

به خاطر زاد و ولد زیاد، جمعت کانادا، به سرعت افزایش یافت، اما این مساله با مهاجرت اروپائیان به ایالات متحده و کانادائیان فرانسوی‌تبار به نیو انگلنر، جبران شد و تا حدی تعدیل گردید.
سر جان مک دونالد اولین نخست وزیر کانادا

بعد از ائتلاف بزرگ چارلتون و کنفرانس‌های کبک ۱۸۶۴ و لندن ۱۸۶۶، سه مستعمره کانادا، نوا اسکاتیا و نیوبرانزویک متحد شدند. با الحاق لایحه‌ای به قانون اساسی در سال ۱۸۶۷، لایحه آمریکای شمالی بریتانیا، این کشور به نام ایالات کانادا با چهار بخش اونتاریو، کبک، نوا اسکاتیا و نیوبرانزویک، تغییر نام یافت.[۳]

پس از آن کانادا، کنترل راپرت لند و خطه شمال غرب را به دست گرفت که هر دو به نام سرزمین های شمال غرب در سال ۱۸۷۰، شناخته می‌شدند که با توجه به عدم رضایت مردمان متیس، منجر به شورش گروه رودخانه سرخ شد و در نهایت ایالت مانیتوبا که بعدها در جولای ۱۸۷۰ به ایالت واحد کانادا پیوست، شکل گرفت. بریتیش کلمبیا و مستعمره جزیره پرنس ادوارد به ترتیب در سال های ۱۸۷۱ و ۱۸۷۳ به اتحادیه کشورهای هم پیمان پیوستند. کانادا برای پیوستن کشورهای متحد و ایالت های غربی، ۳ راه آهن از جمله راه آهن پاسیفیک کانادایی را احداث کرد که مردم را تشویق به مهاجرت برای توسعه مناطق، طبق لایحه سرزمین‌های متحد کرد و پلیس سواره سلطنتی کانادا را به وجود آورد. با گذشت زمان ساکنین زیادی از طریق این راه آهن به مناطق یاد شده، مهاجرت می‌کردند که باعث افزایش جمعیت مناطق شد که هم زمان، سرزمین های شمال غرب، نیز توسعه یافتند و به ایالت های آلبرتا و ساسکاچوان در سال ۱۹۰۵ بدل شد.
سربازان و تانک کانادایی در جنگ Vimy Ridge، سال 1917
قرن بیستم

کانادا، در سال ۱۹۱۴، با بریتانیا وارد جنگ شد و سپاه ارتش و گروهی از افراد داوطلب را به مرزهای غربی فرستاد تا به عنوان سرباز ملی مبارزه کنند. به دلیل تلفات زیاد، نخست وزیر روبرت بردن مجبور شد از سربازگیری اجباری استفاده کند، این حرکت برای مردم کبک، بسیار ناخوشایند بود که باعث شد حزب محافظه کار وی، دیگر مورد حمایت مردم آنجا نباشد. پس از آن لیبرال ها از آن حزب جدا شدند و تبدیل به حزب سیاسی ایالتی شدند.

در سال ۱۹۱۹، کانادا به قانون اتحادیه ملت ها و حقوق آن در آمد و در سال ۱۹۳۱، قانون وست مینیستر را پذیرفت، که طی آن بدون رضایت کانادا، پارلمان بریتانیا حق ندارد کانادا را گسترش دهد. بعد از آن که جنگ آلمان ها در اواخر سال های ۱۹۳۰ کمی فرو نشست، نخست وزیر ویلیام لیون مکنزی، تائیدیهٔ پارلمان را برای شرکت در جنگ جهانی دوم، در سال ۱۹۳۹ پس از تجاوز آلمان به لهستان گرفت. اولین واحد ارتش نظامی کانادا، در دسامبر ۱۹۳۹ به بریتانیا رسید.[۴]

اقتصاد این کشور در طول جنگ با توجه به تجهیزاتی که در جنگ استفاده می‌شد و به خصوص علیه کانادا، بریتانیا، چین و ایالت سوریت بکار برده شد، نابود شد. در سال ۱۹۴۹ بود، که کانادا جنگ را با یکی از بزرگ‌ترین ارتش ها در جهان تمام کرد.[۵] در این سال، ایالت استقلال یافتهٔ نیوفوندلند به کانادا پیوست. پس از گذشت یک قرن در سال ۱۹۶۷ مهاجرت زیادی از کشورهای مختلف اروپایی که جنگ کشورشان را را نابود کرده بود، به این کشور صورت گرفت که باعث تغییر بافت مردمی کشور شد.[۶]

به علاوه، در زمان جنگ ویتنام، هزاران آمریکایی به این کشور مهاجرت کردند و در بخش‌های مختلف کشور ساکن شدند.[۷][۸] افزایش مهاجرت که منجر به افزایش جمعیت این کشور شد و به موازات آن افزایش قدرت اقتصادی ایالات متحده در سالهای ۱۹۶۰، و با توجه به انقلاب آرام در کبک، نوع جدیدی از ملی گرایی کانادایی به وجود آمد.

در جلسه‌ای با حضور نخست وزیران که در نوامبر سال ۱۹۸۱ برگزار شد، دولت های فدرال و ایالتی با جداسازی قانون اساسی و ایجاد تغییراتی در آن موافقت کردند. علیرغم این حقیقت که دولت کبک با این تغییرات موافق نبود در ۱۷ آوریل ۱۹۸۲ کانادا از ملکه الیزابت دوم، مجوزی برای جداسازی قانون اساسی‌اش از بریتانیا گرفت، که بدین ترتیب کل کانادا تحت حکومت مستقل پادشاهی قرار گرفت و هر دو کشور دارای حکومت پادشاهی مشابه شدند.

پس از آن که در ایالت کبک، طی انقلاب آرام در سال های ۱۹۶۰، تغییرات اقتصادی اجتماعی زیادی به وقوع پیوست، برخی از کبکی‌ ها به دولت، برای ایجاد خود‌مختاری بیشتر و استقلال کامل و یا نسبی از کانادا، فشار آوردند. اختلاف بین کانادایی‌های انگلیسی زبان و کبکی‌ ها بر سر جداسازی جامعه، فرهنگ و زبان باعث وقوع حوادث زیادی شد.[۹]

در سال ۱۹۹۷، دادگاه عالی کانادا، قانون کناره گیری همه جانبه این ایالت از این موضوع و غیر قانونی بودن آنرا داد، علی‌رغم این مسائل، کبکی‌ها به کار خود ادامه دادند. <نام مرجع ="دیکنسون"> هماهنگ سازی و افزایش مناسبت های اقتصادی با ایالات متحده، پس از جنگ جهانی دوم، افزایش مهمی یافت. قرارداد تجارت آزاد ایالات متحده – کانادا در سال ۱۹۸۷، نقش تعیین کننده‌ای در دو کشور داشت. در دهه‌های اخیر، کانادا در مورد استقلال مسائل فرهنگی خود، به خاطر نمایش فیلم ها وکلیپ های آمریکایی در تلویزیون خود نگران است.[۱۰]

کانادایی‌ها در مورد نظام سلامت و مراقبتهای بهداشت جهانی، و تعهد به رعایت احترام به چند فرهنگی بودن مردم مختلف ساکن کشور، افتخار آفرین هستند.
ویکیپدیا