این دو برادر را چقدر می شناسید؟!

[ابراهیم هادی]

این دو برادر را چقدر می شناسید؟!
نهج البلاغه
حضرت علی علیه السلام در خطبه 182 نهج البلاغه در مورد قرآن می فرماید: فالقرآن آمر زاجر و صامت ناطق حجة الله على خلقه اخذ علیه میثاقهم و آرتهن علیه انفسهم اتم نوره و اكمل به دینه; «قرآن امر كننده و نهى كننده است و - برحسب ظاهر خاموش است ولى - در واقع - گویا و حجت و برهان خدا بر بندگان است كه از ایشان بر آن پیمان گرفت و آنها را در گرو آن قرار داد. نور آن را تمام گردانید و دین خود را به سبب آن كامل كرد.
در این مقاله ابتدا در مورد حجیت قرآن کریم در نهج البلاغه مطالبی را به طور خلاصه بازگو می کنیم و در ادامه کتاب «قرآن در نهج البلاغه» را به شما عزیزان معرفی خواهیم کرد:
حجیت قرآن كریم در نهج البلاغه
حجیت قرآن كریم از جمله مسائلى است كه مورد اختلاف بسیارى از علما و اندیشمندان فرقه‏هاى اسلامى و غیر اسلامى بوده است. منظور از حجیت قرآن كریم آن است كه این كتاب آسمانى از هر جهت ‏براى همگان قابل درك و فهم است و در مقام استنباط و استناد مى‏توان بدان تكیه كرد و آن را مورد عمل و دلیل و مبنا قرار داد.
آیت‏الله خویى درباره حجیت ظواهر قرآن كریم كه برخى از علماى حدیث بر آن اشكال وارد كرده‏اند، مى‏نویسد: «ظواهر قرآن، حجیت و مدركیت دارد و ما مى‏توانیم در موارد مختلف به معناى ظاهرى آن تكیه كرده، آن را مستقلا مورد عمل قرار دهیم و در گفتار و نظریات و استدلال هاى خویش به آن تمسك جوییم; زیرا ظواهر قرآن براى عموم مردم، حجت و مدرك است.» وى سپس پنج دلیل را براى اثبات این موضوع مطرح مى‏كند.
بدین ترتیب قرآن كریم از همه جهات براى بشر حجت است و دلیل محكمى براى او در پیشگاه حق تعالى است.
این مطلب در نهج‏البلاغه به وضوح دیده مى‏شود. حضرت در خطبه 182 مى‏فرماید: فالقرآن آمر زاجر و صامت ناطق حجة الله على خلقه اخذ علیه میثاقهم و آرتهن علیه انفسهم اتم نوره و اكمل به دینه; «قرآن امر كننده و نهى كننده است و - برحسب ظاهر خاموش است ولى - در واقع - گویا و حجت و برهان خدا بر بندگان است كه از ایشان بر آن پیمان گرفت و آنها را در گرو آن قرار داد. نور آن را تمام گردانید و دین خود را به سبب آن كامل كرد.

معرفی کتاب: قرآن در نهج البلاغه
این کتاب یکی از آثار و تالیفات آیت الله جوادی آملی است. عناصر محوری حضور قرآن در نهج البلاغه، و رهنمود نهج البلاغه درباره ی قرآن را سه رکن اساسی تشکیل می دهد:
1. تطبیق محتوای نهج البلاغه با مضمون قرآنی و تعلیل مطالب آن با آیات کتاب خدا، و ظهور مطالب قرآنی در سخنان علی بن .(علیهماالسلام)
حجیت قرآن كریم از جمله مسائلى است كه مورد اختلاف بسیارى از علما و اندیشمندان فرقه‏هاى اسلامى و غیر اسلامى بوده است. منظور از حجیت قرآن كریم آن است كه این كتاب آسمانى از هر جهت‏ براى همگان قابل درك و فهم است و در مقام استنباط و استناد مى‏توان بدان تكیه كرد و آن را مورد عمل و دلیل و مبنا قرار داد
2. استشهاد امیر المومنین(علیه السلام) به آیات خاص قرآن و تمسک آن حضرت(علیه السلام) به بخشی از آیات الهی قرآن حکیم.
3. تعریف، ترغیب و تبیین حقیقت قرآن کریم از زبان علی بن ابیطالب(علیهما السلام) در نهج البلاغه.
آن چه در این کتاب مطرح شده، تبیین حریم بحث در این رساله مختصر است و آن اینکه دو عنصر محوری اول و دوم از مدار کلام کنونی خارج است و آنچه رسالت این رساله تعیین می کند گفتگویی درباره ی عنصر محوری سوم از دیدگاه نهج البلاغه است که معرف قرآن از بیرون با دیدگاه کتاب مزبور باشد. بخشی از مطالب این کتاب راجع به اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام) به ویژه علی بن ابی طالب(علیهماالسلام) در قرآن شناسی و برخی از آن ناظر به سخنان امیرالمومنین (علیه السلام) درباره چگونگی قرآن است و از هر دو بخش نمونه مختصری ارائه می شود که به منزله ی فهرست اجمالی معارف حضرت علی(علیه السلام) درباره کتاب الهی است.
معرفی اجمالی نویسنده:
آیت اله عبداله جوادی آملی در سال 1312 هـ.ش در شهر آمل به دنیا آمد. پدر و جد ایشان از مبلغین اسلام و ارادتمندان به آستان ولایت بوده اند. آیت اله جوادی آملی پس از به پایان رساندن دوره ابتدایی در سال 1325 وارد حوزه علمیه آمل شد و تا سال 1329 در آن شهر به تحصیل علم پرداخت و پس از آن عازم حوزه علمیه مشهد شد ولی چون طلاب آنجا نسبت به علمای بزرگ مشهد تکریمی نداشتند، آنجا را ترک گفته و وارد حوزه علمیه تهران شد. ایشان با ورود به مدرسه مروی به خواندن رسائل و مکاسب اشتغال یافتند و پس از آن به فراگیری کفایة الاصول و علوم عقلی و نقلی پرداختند و پس از 5 سال عازم حوزه علمیه قم شدند و تاکنون در آنجا حضور داشتند. یکی از خدمات فرهنگی ایشان تاسیس موسسه تحقیقاتی و نشر اسراء در سال 1372 است. ایشان در مجلس خبرگان قانون اساسی و مجلس خبرگان رهبری در دوره های اول و دوم عضویت داشتند و همچنین یکی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بوده اند و هم اکنون امامت نماز جمعه شهر مقدس قم را برعهده دارند. از اساتید و دوستان ایشان می توان به آیت اله عزیراله طبرسی، میرزامهدی محی الدین الهی قشمه ای، آیت اله بروجردی، امام خمینی (ره) و علامه سید محمد حسین طباطبایی و ... اشاره کرد. ایشان آثار و تالیفات بسیاری دارند از جمله: تسنیم، تفسیر قرآن کریم، تفسیر موضوعی قرآن کریم، رحیق مختوم، اسرارالصلوة، صهبای حج، ولایت فقیه و...
بدین ترتیب قرآن كریم از همه جهات براى بشر حجت است و دلیل محكمى براى او در پیشگاه حق تعالى است
ساختار بندی کتاب:
این کتاب شامل پنج فصل به شرح زیر است:
1.فصل اول: شامل عناوین: انسان کامل، قرآن تکوینی است _ اطلاق کتاب الهی، بر موجود طبیعی و...
2.فصل دوم: شامل عناوین: استحقاق علی بن ابیطالب (علیهماالسلام) برای معرفی قرآن _ عظمت اهل بیت (علیه السلام) _ علی (علیه السلام) از زبان خودش _ عظمت علمی و عملی علی (علیه السلام) _ هماهنگی حقیقت انسان کامل با حقیقت قرآن و...
3.فصل سوم: بررسی نظام فاعلی قرآن، در نهج البلاغه
4.فصل چهارم: شامل عناوین: بررسی نظام داخلی قرآن در نهج البلاغه _ چگونگی تفسیر قرآن در نهج البلاغه _ تفسیر قرآن به قرآن در حدیث رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) و...
5.فصل پنجم: بررسی نظام غایی قرآن در نهج البلاغه _ هدف آفرینش جهان و نظام غایی قرآن در نهج البلاغه و...