فروپاشی امپراتوری روم غربی... .. .

[armin van buuren]

سقوط امپراتوری روم به دلایل مختلفی روی داد   که مهم ترین آن ، مهاجرت قبایل بربر به سمت قلمرو روم بود که به دلیل ضعف قدرت نظامی امپراتوری ، به راحتی به وقوع پیوست. این ضربات کوبنده بر پیکر روم چنان سنگین بود که این امپراتوری باشکوه ولی بی رمق را از میان برد.

سرباز ژرمن

دلیل دیگر شکست ارتش روم ، بربر سازی آن بود که سبب شد جنگجویانِ بربری که لژیونرهای روم بودند ، انگیزه ی کافی برای جنگیدن نداشته باشند. ورود بربرها به ارتش روم معایب بزرگی داشت ؛ از جمله آنکه ، نظم و انضباط سنتی لژیون ها که نقطه ی قوت آنان بود ، از بین رفت.

فرار از خدمت به طرز چشم گیری افزایش یافت و هم چنین ، کاهش کیفیت اسلحه ها عامل مهم دیگری بود که به تضعیف ارتش روم سرعت بخشید. امپراتوری روم نیز در سال 395 میلادی با مرگ تئودوسیوس اول میان پسران او تقسیم شد و برای همیشه دو بخش امپراتوری از هم جدا شدند.

در حدود 370 میلادی ، فاجعه ی عظیمی بروز کرد. در این هنگام ، قوم خشن و جنگجوی هون که اجداد مغولان در سده های بعد به شمار می آمدند ، از آسیای مرکزی به اروپای شرقی سرازیر شدند. آنان گوت ها و قبایل ژرمن را به سوی ایالت های مرزی روم راندند. بلافاصله ، قبایل دیگر نیز به سوی روم به حرکت درآمدند. (واندال ها ، بورگوندی ها ، فرانک ها ، آنگل ها ، قوم آلانی ، ساکسون ها و قبایل دیگر ژرمن.)

هون ها

ویزیگوت ها یا شاخه ی غربی گوت ها با بیش از 200 هزار تن جمعیت وارد ایالات شمال شرقی روم شدند. آنها از امپراتوری روم شرقی خواستند که در روم اقامت گزینند. امپراتور روم شرقی ، والِنس ، به نزد آنها فرستادگانی گسیل داشت تا بتواند ویزیگوت ها را وارد سپاه روم کند ولی بدرفتاری این فرستادگان با گوت ها ، سبب طغیان آنها شد و به دنبال آن ، منطقه تراکیه کاملاً بر باد غارت رفت.

والنس با سپاهش برای مقابله با ویزیگوت ها به سمت تراکیه رفت. او در 9 اوت 378 میلادی در منطقه آدریانوپل واقع در تراکیه شرقی به گوت ها رسید. در یکی از تاریک ترین روزهای تاریخ روم ، ارتش والنس و خودش به کلی توسط ویزیگوت ها نابود شدند. اخبار این واقعه وحشت آور باعث ترس و هراس مردم روم شد.

والنس

مدتی بعد ، تئودوسیوس جانشین والنس مجبور شد امتیازات ویژه ای به گوت ها واگذار کرده و آنها را از مالیات معاف کند و در مقابل ، اجازه دهد که در تراکیه اقامت کنند. (382 میلادی)

تئودوسیوس در 395 میلادی درگذشت و امپراتوری اش میان پسران وی ، هونوریوس (بخش غربی) و آرکادیوس (بخش شرقی) تقسیم گشت. ویزیگوت ها مدعی شدند که قرارداد میان آنها و تئودوسیوس تنها در زمان حکومت او معتبر بوده است. به همین دلیل ، به رهبری آلاریک خواسته هایی را مطرح نمودند که با مخالفت روم رو به رو شد ؛ این موضوع سبب شد که آنان تراکیه را غارت کنند. در 402 میلادی ، ویزیگوت ها به ایتالیا سرازیر شدند اما در آنجا توسط سپاه هونوریوس ، به فرماندهی استیلیکو فرمانده ی برجسته ی ژرمنی ، متوقف شدند.

آثار این حمله ی مخرب به سرعت نمایان شد. هونوریوس برای مقابله با ویزیگوت ها مجبور شده بود که لژیون هایی از بریتانیا فرابخواند. همین که ارتش روم بریتانیا را ترک کرد ، قبایل پیکت اسکاتلندی و اقوام ساکسون به بریتانیا ریخته و به غارت شهرهای رومی پرداختند. در 407 میلادی این سرزمین از سلطه ی روم خارج شد.

پس از پیشروی های ناقص آلاریک ، اقوام تهییج شده ی ژرمن قلمرو روم را درنوردیدند. در 406 میلادی واندال ها ، قوم آلانی و سوئوی به گل حمله ور شدند و حتی تا اسپانیا نیز تاختند. از آنجا که روم منابعی برای متوقف کردن این حملات نداشت ، این اقوام در آن مناطق باقی ماندند.

تهاجمات بربرها به روم

در گیر و دار این مشکلات ، آلاریک بار دیگر به ایتالیا حمله کرد و این بار بدون مانعی در 410 میلادی شهر رم را فتح کرد و به باد غارت گرفت. اخبار تکان دهنده ی این واقعه برای همه سخت و دشوار بود. هیچ کس نمی توانست باور کند "شهری که زمانی دنیا را به اسارت درمی آورد ، حال خود اسیر شده باشد."

افسانه های رومی نیز تاییدی بر این وقایع بود. زمانی که رمولوس شهر رم را بنا کرد ، در بالای سرش دوازده پرنده پرواز کردند. رومی ها معتقد بودند که هر پرنده نماد یک سده است و اکنون 12 قرن از تاسیس رم می گذشت.

فاجعه ی دیگری که نزد رومی ها مانند آخرالزمان جلوه کرد ، هجوم بی امان هون ها به امپراتوری بود. در دهه 430 میلادی ، آتیلا فرمانروای امپراتوری وسیع هون ها شد. او به سرعت حملاتش را به روم آغاز کرد. جنگجویان وحشت انگیز او ایالات رومی را ویران کردند و در پشت سر خود چیزی جز نابودی به یادگار نگذاشتند.

آتیلا در 450 میلادی خواست که نیمی از امپراتوری روم غربی به او داده شود. رومی ها خواسته ی وی را رد کردند. آتیلا به تلافی این کار به گل لشکرکشی کرد و شهرهای حاصلخیز آن دیار را چپاول کرد. سال بعد ارتشی متحد از رومی ها ، ویزیگوت ها و ژرمن ها در دشت شالون واقع در شمال فرانسه در مقابل هون ها ایستادگی کرده و برآنان پیروز شدند.

این پیروزی لشکرکشی آتیلا به گل را متوقف کرد و او نیز دو سال بعد مرد.با مرگش، امپراتوری هون نیز فروپاشید و قوم هون به اعماق دشت های روسیه کنونی عقب نشست.

در سال 455 میلادی ، رم بار دیگر اسیر بربرها شد. در این سال ، واندال ها این شهر را گرفته و به مدت چهارده روز غارت و چپاول کردند. آنان مدتی قبل آفریقای شمالی را نیز از کنترل روم خارج کرده بودند.

روم اینک تنها سایه ای از امپراتوری نیرومند پیشین بود. قلمرو آن تنها ایتالیا و ایالات نزدیک آن را شامل می گشت و حتی در آن ایالات باقی مانده هم آشوب در جریان بود. در این بحبوحه ، رم دیگر نقش پایتخت امپراتوری را نداشت و جایگاهش را به شهر راونا واگذار کرد.

ارتش روم دیگر شامل سربازان حرفه ای و منظمی نبود که زمانی فرماندهان برجسته ای مانند سزار فرماندهی شان می کردند. اکنون این سربازان برای حکومت نیز دردسر ساز شدند. در 476 میلادی افسر ارتش روم ، اودوآکِر ، بر علیه امپراتور رمولوس آگوستوس شورش کرد و وی را از سلطنت برکنار نمود. این رویداد را مورخان پایان داستان طولانی امپراتوری روم غربی می دانند.

رمولوس آگوستوس

امپراتوری روم شرقی با نام بیزانس به حیاتش ادامه داد و میراث روم را به اروپای دوره رنسانس منتقل نمود و عاقبت در 1453 میلادی توسط امپراتوری عثمانی از میان رفت.

منبع : این مقاله برگرفته از کتاب روم باستان اثر آلبرماله می باشد.