این جشن در شان انقلاب است؟

[ابراهیم هادی]

این جشن در شان انقلاب است؟
انقلاب اسلامی ایران نقطه عطفی در تاریخ کشورمان محسوب می شود که هدف از انجام آن دگرگونی و تحولی بنیادین در تمام عرصه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و... بود. انقلابی که برای حفظ دستاوردها و اهداف آن آنطور که باید رفتار نشد.
انقلاب
همواره تمامی کشورها در دوره های مختلف به واسطه جریانات سیاسی و نظامی که چه در داخل و چه خارج از آنها وجو داشته دستخوش تغییرات بوده اند. در جریان این تحولات سیاسی و اجتماعی که در هر دوره ای گریبانگیر تعدادی از دولت ها بوده این نکته به اثبات رسیده که اتفاقاتی که مردم ایفاگران نقش اصلی آن باشند از استحکام و ماندگاری بیشتری برخوردار خواهد بود.
انقلاب ایران در شرایطی رخ داد که همراهی بالایی از مردم را به همراه داشت و اگر این همراهی و حمایت از طرف مردم وجود نداشت ممکن بود سرنوشت انقلاب به شکل دیگری رقم بخورد و یا در همان سال های اول با شکست مواجه شود.
بعد از پیروزی انقلاب، شروع جنگ تحمیلی با فاصله ای کمتر از دو سال فرصت برای عملی کردن اهداف انقلاب را تحت الشعاع خود قرار داد و کشورمان بعد از یک انقلاب بزرگ که برای رسیدن به آن فشارهای زیادی را تحمل کرده بود با اتفاق تازه ای مواجه شد که خود تغییرات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بسیاری را به دنبال داشت.
از آنجا که جنگ به نوعی با اهداف انقلاب گره خورده بود، تقریبا تا پایان جنگ و اواخر دهه شصت همه چیز در خدمت انقلاب بود و هر سال سالگرد پیروزی انقلاب یادآوری بود برای بیان خاطرات دوران انقلاب و حتی در دوران جنگ، سالگرد پیروزی انقلاب به نوعی تبلیغی بود برای همان هایی که زمانی در پیروزی انقلاب نقش داشتند که حالا برای دفاع از ارزش های انقلاب در جبهه ها حاضر شوند.
حذف جذابیت های جشن های انقلاب
اما از دهه هفتاد به بعد به مرور هر چه که جلو آمدیم مراسم های سالگرد پیروزی انقلاب باز هم به همان شکل برگزار شد و حتی خیلی مواقع از جذابیت و کِششی که در سال های قبل وجود داشت کاسته شد. تبلیغاتی که بیشتر مناسب برای کسانی بود که دوران انقلاب را درک کرده بودند و با یادآوری اتفاقات آن دوران به یاد ایام پیروزی انقلاب می افتادند. از بعد از پیروزی انقلاب با عنوان دهه فجر هرسال جشن هایی برای این پیروزی برگزار می شود و از این ایام به عنوان مناسبتی یاد می شود که زمانی برای برگزاری جشن و شادی است و در روز 22 بهمن با برگزاری راهپیمایی و مراسمی که در میدان آزادی انجام می شود به پایان می رسد.
در اوایل دهه هفتاد که تازه کشور به لحاظ سیاسی و اجتماعی به یک ثباتی رسیده بود جشن های پیروزی انقلاب از شور و هیجان بیشتری برخوردار بود و برای برگزاری آن همه مشارکت می کردند. مراسم هایی که با برگزاری جشن های مختلف از طرف نهادها و سازمان ها برگزار می شد و مردم حضور پر رنگی در آن داشتند. با توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی آن دوران برگزاری این جشن ها در ایام دهه فجر و برنامه هایی که از طریق صدا و سیما پخش می شد برای همه یادآور جشن و شادی بود و خاطرات ماندگاری را در ذهن ها به یادگار می گذاشت، حتی برای کسانی که دوران انقلاب را درک نکرده بودند. در واقع می شود گفت این مراسم ها در عین سادگی و صمیمیتی که به همراه داشت به عنوان یک فرصت تبلیغاتی مناسب استفاده می شد.
22 بهمن
تأثیرگذاری جشن های دهه فجر حتی در مدارس هم جذابیت های زیادی برای دانش آموزان داشت و بچه هایی که هیچ درکی از دوران انقلاب نداشتند برگزارکنندگان اصلی این مراسم در مدارس بودند.
دهه فجر، تریبونی برای سیاسیون
اما رفته رفته جشن های پیروزی انقلاب شکل دیگری پیدا کرد و برخی جریانات سیاسی این ایام را تحت الشعاع خود قرار داد. بسیاری از جریانات سیاسی به بهانه برگزاری جشن های پیروزی انقلاب از این ایام به عنوان تریبونی برای بیان حرف های خود و رسیدن به اهدافشان استفاده کردند و مراسم های این دوران را از حالت جشن به محافل سیاسی تبدیل کردند. مراسم هایی که بیشتر رنگ و بوی تبلیغات سیاسی به خود گرفته و تنها در ظاهر با انقلاب و اهداف انقلاب ارتباط دارد.
دهه فجر ایامی است که می شود از آن به عنوان بهترین فرصت برای جمع کردن همه مردم با سلایق و عقاید مختلف استفاده کرد و در یک جشن همگانی جشن پیروزی انقلاب را برگزار کرد. جشنی که با رعایت همه قواعدی که برای یک مراسم درخور شأن پیروزی انقلاب وجود دارد همه سلیقه ها را به دور هم جمع کند و به دور از حرف های سیاسی که دنبال کننده مقاصد شخصی است؛ ارزش های اصلی انقلاب اسلامی را بازگو کند. البته نه تنها در کلام؛ بلکه از طریق رفتارها و عملکردهایی که از طرف نهادهای مختلف و تولیدات برنانه های مناسب با این ایام در صدا و سیما مطرح می شود.
برای حفظ دستاوردهای انقلاب و بازگو کردن آن برای نسل های بعد چند نکته وجود دارد:
اول اینکه برای رساندن پیام انقلاب استفاده از شیوه های قدیمی و تاریخ گذشته که برای نسل جدید جذابیت چندانی ندارد تأثیرگذار نیست و نباید توقع داشت همانطور که کودکان دهه شصت با اهداف انقلاب آشنا شدند نسل های دهه هفتاد و هشتاد هم با همان تبلیغات با انقلاب ارتباط برقرار کنند و آشنا شوند.
دوم اینکه حفظ دستاوردهای انقلاب و عملی کردن اهداف انقلاب اسلامی تنها محدود به ایام دهه فجر نیست و به جای اینکه در این ایام بخواهیم تمام ارزش ها و آرمان های انقلاب را در طول ده روز بیان کنیم شاید بهتر باشد این ایام را که با دهه فجر از آن یاد می شود به فرصتی برای برگزاری جشن های ملی قرار دهیم که همه مردم در آن شرکت کنند. همان مردمی که به وجود آورندگان اصلی انقلاب بودند؛ تا با شرکت در این مراسم ها نزدیکی بیشتری بین اقشار مختلف مردم ایجاد شود. نزدیکی و ارتباطی که تنها به پخش شیرینی و چند مراسم ساده که هرسال برگزار می شود خلاصه نشود.
هر انقلابی برای ماندگاری و رساندن ارزش ها و اهداف خود به نسل های بعد نیازمند به حرکت هایی است که توانایی اغنایی بالایی برای مخاطبینش داشته باشد. با گذشت زمان شیوه های رساندن پیام تغییر کرده و قطعا شیوه هایی که در سال های آغازین انقلاب و دوره های گذشته برای معرفی ارزش های انقلاب انجام می شده متفاوت شده است. نسل جدید برای آشنایی با انقلاب ابتدا باید جشن بودن این ایام برایش به اثبات برسد تا این باور در وجودش شکل بگیرد که پبروزی انقلاب اسلامی ایران حرکتی به یاد ماندنی است که برای رسیدن به آن سختی های زیادی تحمل شده و برای حفظ ارزش های آن باید با انقلاب همراه بود.
انقلابی که به دنبال تغییرات بنیادین در عرصه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و... بوده است و برای رسیدن به آن خسارت های زیادی را متحمل شده.
تاریخ ایران در دوره های مختلف با فراز و نشیب های زیادی همراه بوده است که پیروزی انقلاب اسلامی ایران و بعد از آن جنگ تحمیلی با وجود تمام سختی ها و مشکلاتی که داشت تجربه های ارزشمندی را بجا گذاشت. تجربیاتی که بهتر است با روش های جذاب تر و درخور شأن انقلاب بیان شود و به گونه ای در اختیار نسل های بعد قرار بگیرد که آن را به درستی درک کنند و برای حفظ آن همانطور شور و هیجان داشته باشند که حاضران در انقلاب سال 57 از آن یاد می کنند.