حمام تاریخی دیلمان

[Navisa.]

حمام تاریخی دیلمان همه روزه از ساعت 8 صبح الی 20 غروب آماده بازدید علاقه مندان می باشد.

حمام تاریخی دیلمان در 50 کیلومتری شهر سیاهکل و در ابتدای بافت شهری دیلمان در ارتفاع 1466 متر از سطح دریای آزاد و در مجاورت کوچه میراث فرهنگی و قبل از میدان اصلی شهر قرار داشته و به حمام میر بلوک نیز شهرت دارد.

حمام تاریخی دیلمان در 50 کیلومتری شهر سیاهکل و در ابتدای بافت شهری دیلمان در ارتفاع 1466 متر از سطح دریای آزاد ودر مجاورت کوچه میراث فرهنگی و قبل از میدان اصلی شهر قرار داشته و به حمام میر بلوک نیز شهرت دارد.

ارتفاع آن از منظر بیرونی کمتر از دو متر نسبت به کف خیابان اصلی است . دور آن با فضای خالی شبیه خندق از زمین های مرتفع حاشیه جدا می شود . سقف حمام دارای سه گنبد است . گنبد ها با شیشه های ضخیم نور گیر به صورت مشبک پوشانده شده اند . میراث فرهنگی مرمت و آماده سازی حمام را انجام داده است.

شالوده اصلی بنا از سنگ، دیوارهای آن از آجر، ملات به کار رفته در آن ساروج و نورگیرهای بالای گنبدها از جنس مرمر شفاف است.

آذرپور اظهار داشت: عملیات حفاری باستان شناسی حمام دیلمان توسط کارشناسان سازمان علی رغم مشکلات عدیده ای همچون محدودیت مکانی و اعتباری طی ۲مرحله ادامه یافت که از نتایج حاصل از آن می توان به آزادسازی محوطه حمام و تخریب آنها جهت ایجاد ترانشه های حفاری، مشخص شدن وضعیت آتشدان، پیدا شدن ورودی حمام در قسمت شرقی و حوض کوچک تأمین کننده آب خزینه و سردخانه در قسمت غربی و نیز دیوارهای جنوبی حمام اشاره کرد.

این بنا به احتمال بسیار زیاد متعلق به دورۀ صفوی می باشد که در دوره های مختلف ضمن اضافه کردن الحاقات، مورد بازسازی واقع شده است. برخی کارشناسان نیز معتقدند ساخت این بنا به دورۀ ایلخانی باز می گردد.

بخشی از این اثر تاریخی توسط سازمان میراث فرهنگی مرمت و بازسازی شده و به شماره ثبت 3043 در ردیف آثار میراث فرهنگی ثبت گردید. این بنا زیر انبوهی از گل و لای مدفون شده بود و به دستور میرزاعلی میر بلوک از زیر لایه های خاک بیرون آورده شده و مورد تعمیر و بهره برداری قرار گرفته است.


حمام دیلمان دارای ساختاری ساده است که متناسب با شرایط سخت آب وهوای کوهستان طراحی و ساخته شده است. در گذشته نیز حوض کوچکی جهت شست و شوی پا، جلو در ورودی آن قرار داشته است.

حمام دارای یک صحن مرکزی ۸ضلعی است که ۴ضلع بزرگ و ۴ضلع کوچک آن به صورت یکی در میان قرار گرفته اند. بدین شکل که چهار صحن دیگر در چهار جهت اصلی محوطه مرکزی حمام را احاطه نموده اند همچنین در چهار گوشه (کنج) چهار اطاق یا محوطه برای گرم خانه و سردخانه و محل نظافت پا، تنویرخانه و سربینه ساخته شده است.

در گذشته سه پله به طرف پایین حمام امتداد داشت که افراد از آن طریق به داخل حمام می رفتند و یک حوض آب سرد برای شستشوی پا در جلوی سر بینه تعبیه شده بود که توسط افراد ساکن دیلمان قسمت سربینه درگاه ورودی تخریب شده است. تون حمام در پشت بنا ساخته شده و گرم خانه در بالای تون و خزینه حمام مابین گرم و سردخانه ساخته شده است.

در یکی از اضلاع بزرگ خزینه آب گرم و در سه ضلع دیگر ۳سکو به چشم می خورد، همچنین درهایی که در هر یک از اضلاع کوچک تعبیه شده اند به گرم خانه، سردخانه، سربینه باز می شود.


نورگیرها در بالای گنبد حمام قرار دارد و به علت در دسترس نبودن شیشه شفاف، از سنگ و مرمر شفاف برای عبور نور استفاده می شده، آب حمام را به وسیله تنبوشه هایی سفالی به مخزن انتقال می دادند.

در گذشته این حمام برای شستشو و استحمام آزاد ساکنین دیلمان و کاروانیان و مسافران مورد استفاده قرار می گرفت و با توجه به موقعیت کوهستانی و اقلیم سرد منطقه، جزء بناهایی محسوب می شود که با شرایط خاص کوهستانی طراحی و ساخته شده است به عبارتی بیشترین توجه به مسئله آب و هوا و سرما و مقابله آن معطوف شده است و این بنا دارای ساختار ساده ولی بی پیرایه ای است که بیشترین سعی معمار آن به استحکام و عوامل کاربردی معطوف بوده است.


همچنین، در این حمام، ۲عدد سکه فلوس و تعداد زیادی کاشی و سفال به دست آمده که در تعیین قدمت حمام و مشخص کردن تزئینات آن نقش بسزایی داشتند.

پس از انجام عملیات حفاری باستان شناختی حمام دیلمان و بیرون آوردن آن از دل خاک، مورد مرمت قرار گرفت و در حال حاضر نیز، تمامی قسمتهای الحاقی حاصل مرمتهای غیراصولی حذف و کار مرمت با دیوار چینی و اجرای طاق، قوس، کف سازی و نماسازی، اندود داخل، زهکشی و عایق رطوبتی و همچنین کاشیکاری در قسمتهای مورد نیاز برای راه اندازی موزه مردم شناسی انجام و مرمت شده است.