+دندان پــزشـــکی+

[pink devil]

ساختمان دندان
هر دندان از دو قسمت تشكيل شده است : تاج و ريشه
تاج قسمتي از دندان است كه در دهان ديده مي شود و ريشه قسمتي از دندان است كه در داخل استخوان فك قرار دارد.

ساختمان تاج
در تاج هر دندان از خارج به داخل سه لايه وجود دارد. مينا. عاج و مغز دندان

ميناي دندان
قسمتي از تاج دندان كه در دهان قابل شاهده و لمس است. مينا ناميده مي شود ساير قسمت هاي تاج در زير مينا قرار دارند.

عاج دندان
عاج قسمتي است كه در زير مينا قرار گرفته و استحكام آن از مينا كمتر است. همچنين بر خلاف مينا بافتي زنده بوده و در مقابل تحريكات حساسيت نشان مي دهد. رنگ عاج زرد روشن است.

مغز دندان
در وسط هر دندان حفره اي وجود دارد كه حاوي اعصاب و رگهاي خوني است و به آن مغز دندان مي گويند. يك دندان تا هنگامي زنده است كه مغز آن سالم باشد. هرگاه در اثر پوسيدگي . ضربه يا عامل ديگري به مغز دندان آسيب برسد. معمولا دچار دندان درد مي شويم . گاهي آسيب وارده باعث مرگ مغز دندان مي شود. در چنين مواردي براي جلوگيري از عوارض بعدي بايد به دندانپزشك مراجعه نمود.

ساختمان ريشه دندان
ريشه دندان نيز از سه لايه تشكليل مي شود كه بترتيب از خارج به داخل عبارتست از : سمان. عاج و مغز دندان .


سمان چيست؟
سمان لايه نازكي است كه در سطح خارجي ريشه دندان قرار دارد. در زير سمان عاج وجود دارد كه ادامه همان عاج است كه در قسمت تاج دندان مي باشد. مغز دندان موجود در ريشه هم در ادامه مغز دندان است كه روي آن را عاج پوشانده است. روي عاج در قسمت تاج دندان مينا و در ريشه سمان قرار دارد.

سطوح دندان
تاج دندان داراي چند سطح است:
سطح خارجي يا لبي . كه به طرف لبه ها قرار دارد.
سطح داخلي يا سطح زباني . كه در دندانهاي پائين به سمت زبان و در دندانهاي بالا به سمت سقف دهان است.
سطح بين دندان . سطح بين دنداني . سطح بين دو دندان مجاور را مي گويند.
سطح جونده كه در دندانهاي جلو باريك و تيز و در دندانهاي عقب پهن و ناهموار است.
پوسيدگي دندان بيماري عفوني قابل انتقالي است كه با فعاليت ميكروب ها در سطح دندان آغاز مي شود و در ساختمان آن پيشرفت مي كند. براي ايجاد پوسيدگي، مواد قندي هم بايد در دسترس ميكروب ها باشند تا عامل خراب كننده ساختمان معدني، يعني اسيد توليد گردد. در واقع پوسيدگي دندان تخريب بافت هاي سخت دندان است. وقتي يك بيماري در اثر فعاليت ميكروب ها ايجاد شود آن را بيماري عفوني مي نامند. و اگر بيماري بتواند از محلي به محل ديگر منتقل شود آنرا بيماري قابل انتقال مي گويند.
با تعريفي كه از پوسيدگي دندان شد، مي فهميم كه پوسيدگي مي تواند از يك دندان يه ساير دندانها سرايت كند.
پوسيدگي تمام سطوح دندان را يكسان مبتلا نمي كند. بلكه بعضي از سطوح دندانها به علت وضعيت خاصي كه دارند بيشتر دچار پوسيدگي مي شوند

اين سطوح عبارتند از :

1_ شيارهاي سطح جونده : سطح جونده دندانهاي آسيا شيارهاي باريك و عميقي دارد كه محيط مناسبي براي زندگي و رشد ميكروب ها فراهم نموده و دندان از اين محل دچار پوسيدگي مي گردد. اين امر بخصوص در مورد دندانهاي آسيا بيشتر رخ مي دهد و باعث پوسيدگي زودرس آنها مي شود

2_ سطوح بين دنداني : اين ناحيه نيز به دليل عدم نفوذ موهاي مسواك قابل تميز كردن نيست بنابراين از نواحي مستعد پوسيدگي و بيماري لثه بشمار مي آيد.


3_ طوق دندان يا ناحيه اتصال لثه با دندان:‌ تجمع ميكروبها معمولاً در اين ناحيه باعث بيماري لثه نيز مي شود.

وقتي دنداني دچار پوسيدگي مي شود، ممكن است يك يا چند مورد از علامتهاي زير را داشته باشد :

تغيير رنگ ميناي دندان، در محل پوسيدگي مينا قهوه اي يا سياه رنگ مي شود.
سوراخ شدن دندان در محل پوسيدگي، گاهي ميزان اين تخريب كم است و فقط با معاينه دقيق مشخص مي شود و گاهي مقدار زيادي از دندان از بين مي رود ، به طوري كه شخص فكر مي كند دندان او شكسته است.


حساس يودن يا درد گرفتن دندان در موقع خورد غذاهاي سرد، گرم، ترش و شيرين .
حساس يودن يا درد گرفتن دندان وقتي كه دندانها را روي هم فشار مي دهيم.
بوي بد دهان مي تواند به علل مختلف ايجاد شود كه يكي از علت هاي آن پوسيدگي دندانها است.
پوسيدگي بين دنداني مي تواند باعث گير كردن مواد غذايي بين دندانها و پاره شدن نخ دندان هنگام استفاده بشود.

براي پيشگيري از ايجاد هر بيماري بايد علل ايجاد كننده آن بيماري را بشناسيم . در مورد پوسيدگي دندان و پيشگيري از آن نيز لازم است ابتدا با عوامل ايجاد كننده آن آشنا شويم .
بسياري از افرادي كه براي درمانهاي دندان پزشكي مراجعه مي كنند، در پاسخ به اينكه چرا دندانهايشان خراب شده است به مسئله ارث و جنس دندان اشاره مي كنند. روشن است كه خوبي جنس دندان در دوام آن مؤثر است با اين حال عوامل ديگري هم دخالت دارند.
علل مختلفي براي ايجاد پوسيدگي مطرح شده است اما بطور كلي مي توان گفت چهار عامل اصلي در ايجاد پوسيدگي دندان نقش دارند .

1. ميكروب ها

2. مواد قندي

3. مقاومت شخص و دندان

4. زمان

اين چهار عامل همراه هم ايجاد پوسيدگي مي كنند و اگر هر كدام نباشد، دندان پوسيده نمي شود. بدون ميكروب پوسيدگي در دندان اتفاق نمي افتد. اگر ميكروب ها باشند و مواد قندي نباشد، شدت وقوع پوسيدگي به اين اندازه نخواهد بود . وجود ميكروب ها و مواد قندي نيز در اشخاصي كه مقاومت طبيعي نسبت به بيماري دارند نمي تواند پوسيدگي ايجاد كند. و بالاخره ميكروب ها و مواد قندي و كمبود مقاومت شخص و دندان نيز در يك لحظه و يك روز سبب خرابي دندان نمي شود، بلكه مدت زماني لازم است تا اينها بتوانند سطح سخت دندان را خراب كنند.

مجموعه اي از عوامل دفاعي در دهان هر شخص وجود دارد كه در برابر ايجاد پوسيدگي مقاومت مي كند. وضعيت بزاق دهان و سلول هاي موجود در آن، شكل و فرم دندان ، طرز قرار گيري دندانها، جنس و نظاير اينها تا حدودي در ميزان پوسيدگي تأثير دارند، علاوه بر اين برخي از مردم در برابر عوامل مخرب مقاومت بيشتري نشان مي دهند. مقاومت شخص ممكن است ارثي، مادرزادي و يا اكتسابي باشد. همچنين مقاومت ممكن است هميشگي يا موقتي باشد.
با اين وجود از نظر محققين دو عامل اصلي يعني ميكروبها و مواد قندي، مهمترين عوامل ايجاد كننده پوسيدگي هستند.

البته راههايي براي مقاوم كردن ساختمان دندان وجود دارد . يكي از راهها، رساندن فلورايد به دندانها است، فلورايد مقاومت دندان ها را در برابر پوسيدگي افزايش مي دهد.